Ik zat er weer niet ver naast, toen ik in mijn blog van 27 dezer (‘De cafetariaplannen’) stelde dat dit land in de eurozone nog maar eens op het verdachtenbankje zit, maar er waarschijnlijk goedkoop vanaf zou komen omdat het daar in goed gezelschap verkeert (Frankrijk en Italië, na Duitsland de belangrijkste industrielanden van de E.U.). Ik zat er wel naast toen ik meende dat België tot februari tijd kreeg om orde op zaken te stellen. Dat wordt pas maart, waardoor er dus nog een extra maand tijd bij komt om e.e.a. uit de hoed en de mouwen te toveren.
Maar zelfs zonder dat illustere gezelschap van la douce France en het land van de belcanto, wist men ook bij Europa dat we uit een jaar met verkiezingen komen (veel beloven, weinig geven…) en dat zowel het verdict van Europa als dat van het Rekenhof terug te brengen zijn tot de reële proporties, nl dat de hoge staatsschuld en de begrotingsperikelen grotendeels het gevolg zijn van het niet werken van de vorige federale regeringen. Het grote verschil daarmee is niet persé de aanwezigheid van de N-VA in de huidige, maar wel het ontbreken van de socialisten, die niet bereid zijn het vuile werk op te knappen waarmee de regering Michel nu wordt opgezadeld.
Dit laatste werd bevestigd door Di Rupo himself op een uiteenzetting voor Waalse studenten in het auditorium van de Naamse universiteit (die maar voor viervijfde vol raakte!) De kersvers herkozen voorzitter van de PS vertelde daar dat hij blij was dat Michel het mocht afwerken en zij – de socialisten – het niet moesten doen. Hij weet dus goed genoeg dat er iets moet gebeuren, maar krijgt dat niet aan zijn achterban verkocht. De heisa vanwege tante Laurette en Co in het parlement is dan ook grotendeels maar voor de galerij.
Voor de petite histoire: De Rupo vertelde er in Namen ook bij dat bij een splitsing van België de Walen de grootste verliezers zullen zijn. ‘Zonder de Vlaamse transfers verliest elke Waal 167 euro per maand’, aldus de gestrikte. Zo hoort men het ook eens uit onverdachte bron.
De uitlatingen van Spoorbaas Cornu zorgen voor de nodige commotie. Zeker als men weet dat de NMBS op alle niveaus vergeven is van vakbondsmensen, in de eerste plaats van het ABVV en Waalse, dat Cornu feitelijk aan die job geraakt is via Vande Lala én dan nog als tweede keuze. De eerste keuze was Frans Van Massenhove, directievoorzitter van de FOD Sociale Zekerheid, die nattigheid voelde, zich bedacht en eieren voor zijn geld koos door zich te ziek te verklaren om de NMBS-job aan te kunnen en er dus vanaf kwam met een doktersbriefje. Cornu was een oude bekende van de keizer van Oostende. Hij was ook al eens voorzitter van het beruchte Electrawinds geweest. Het is dan ook opmerkelijk dat hij nu de syndicalisten van o.m. Vande Lala de gordijnen in jaagt met uitspraken die, jammer genoeg, de harde waarheid zijn en – zoals we weten – niets harder kwetst dan de waarheid. Wat natuurlijk ook meespeelt is het feit dat Cornu de 70 voorbij is, niet veel carrièreplannen meer zal hebben en daardoor zijn managersingesteldheid en ingenieurslogica de voorrang kan geven (Cornu was ook jaren hoofd van Alcatel).
Als men weet dat zowel Belgacom als De Post ook overheidsinstanties waren (en zijn) die men wél in het vrije marktsysteem heeft kunnen integreren, waarom zou dat dan met de NMBS niet gaan? Met in het achterhoofd de nakende liberalisering van het spoorverkeer in Europa, kan men onmogelijk een mastodont met 35.000 werknemers (waarvan één derde in de administratie!) laten concurreren met de privé. Uitgerekend nu we eindelijk nog eens een federale regering hebben zonder socialisten zijn de mogelijkheden daartoe een stuk groter. Maar van een leien dakje zal het niet lopen.
De NMBS kost de staat elk jaar drie miljard euro*. Sinds 2005 maakt de maatschappij jaarlijks 200 tot 250 miljoen euro verlies. Als dat zo nog 5 jaar doorgaat, zitten ze daar aan een schuld van 4 miljard. En dan zou er bovenop nog moeten bespaard worden. Het wordt voor de vakbonden kiezen tussen pest en cholera: ofwel privatiseren ofwel een Sabena scenario riskeren. Als men het over privatiseren heeft, verwijst men graag naar Groot-Brittannië waar e.e.a. op dat gebied is fout gelopen. Er zijn echter ook privatiseringen van het spoor die wél gelukt zijn. In de regio Maastricht bv, waar een privémaatschappij (Veolia) de lijnen van de Nederlandse Spoorwegen (NS) heeft overgenomen. Sindsdien is het passagiersaantal er gestegen met 40%, stoppen er per uur 7 treinen i.pl.v. vroeger 4 en is de stiptheidsgraad daar meer dan 97%. Een deel van het vroegere NS-personeel is door Veolia overgenomen.
Wat staat daar bij ons tegenover? Wel, de onderhandelingen tussen bonden en directie zijn afgesprongen en zullen niet hervat worden vóór er nog eens drie stakingsdagen het treinverkeer in het hele land in de soep zullen laten draaien - op 1, 8 en 15 december - met als kers op de taart een bijkomende staking op 11 december van het Autonoom Syndicaat van Treinbestuurders (ASTB) een kleinere en overwegend Franstalige vakbond die beweert één derde van alle treinbestuurders te vertegenwoordigen. Met nog eens extra verlies tot gevolg, zowel voor de NMBS als voor de rest van het land. Voor een grondige aanpak van het beheerscontract zijn er discussies gepland … in maart 2015!
* De groenen willen de subsidies voor de luchthavens van Deurne en Oostende afgeschaft zien omdat die Vlaanderen jaarlijks zo’n 100 miljoen euro zouden kosten. Als men die gedachtengang doortrekt, had men de NMBS al lang moeten opdoeken, want die kost het land 30 keer meer. Met de goedgekeurde aanleg van de tunnel voor het autoverkeer krijgt men in Antwerpen trouwens de facto een verlengde startbaan en komen er nieuwe vluchtroutes bij die het verlies daar substantieel zullen beperken.
Als de weervoorspellers gelijk krijgen zullen we vanaf volgende week een eerste echte winterprik krijgen, met temperaturen onder de 5°C overdag en onder nul ’s nachts. E.e.a. is het gevolg van een uitbreiding van een hoge drukgebied dat al een tijdje boven Rusland hangt en dat zich langzaam maar zeker naar het Westen uitbreidt. We zullen het maar best in ’t oog houden, want een verstrenging zou kunnen betekenen dat dit land een risico op stroomtekorten zal krijgen. Dit geldt, om te beginnen, vooral voor de eerste helft van december, omdat de hele industrie dan nog op volle toeren draait, mede door en voor de nakende eindejaarsfeesten.
Raar genoeg bleek er al in september van dit jaar een piek in het Belgische stroomverbruik, ook grotendeels veroorzaakt door de industrie. Er werd toen 82% van de invoercapaciteit verbruikt, één derde van het binnenlands stroomverbruik. Dat had te maken met het nog steeds stilliggen van enkele kerncentrales én van het feit dat er in onze buurlanden genoeg overcapaciteit was. Dat laatste zou wel eens anders kunnen zijn, mocht de koude zich straks ook daar laten voelen. Dat we tijdens de jaarwisseling stroom zouden kunnen uitvoeren, is een lachertje, want dan ligt het gros van de industrie in het buitenland ook zo goed als plat en heeft men daar onze stroom dus niet nodig. Netbeheerder Elia rekent erop dat Doel 4 begin januari weer zal kunnen worden opgestart, maar wat als dat niét gebeurt?
Doel 4 is de kernreactor die zo’n 4 maand geleden stil viel nadat iemand daar 90.000 liter koelvloeistof liet weglopen door een oliekraan open te zetten. Nog iets van gehoord? Driemaal niks dus en dit ondanks alle veiligheidssystemen die er in zo’n kerncentrale zijn, camera’s inbegrepen. Door het feit van het blijvende stilzwijgen, doen allerlei geruchten de ronde. Zelfs CIA en FBI zouden ervan op de hoogte zijn. Het parket zou de naam van de dader kennen, maar hem niet prijsgeven, omdat ‘het daderprofiel niet politiek correct is’. M.a.w. het wordt stilgehouden omdat het om een geplande terreurdaad zou kunnen gaan. Dit is geen doordrammerij. Enige tijd vóór de sabotage bleek nl dat een geradicaliseerde moslim, die als technicus werkte bij een onderhoudsfirma, toegang had tot de kernreactor. Die man heeft het niet gedaan, want op het ogenblik van de feiten zat hij, samen met zijn vrouw, al als jihad-strijder in Syrië. Hij kon zijn kennis van de reactor echter wel hebben doorgegeven aan de persoon die effectief de sabotage pleegde. Het feit alleen dat er vanwege het parket zelfs op die geruchten niet gereageerd wordt, spreekt boekdelen.
Vergeten we tenslotte niet dat het fameuze afschakelplan waarmee o.m. Lampiris nu de mensen bezig houdt, een rechtstreeks gevolg is van deze sabotagedaad die miljoenen euro’s heeft gekost. Vraag is alleen nog wie straks het gelag zal betalen…
Na de opmerkingen van de mensen van het Rekenhof dat ze aan het rapport van de centrumrechtse federale regering niet aan uit kunnen, zijn ze in de commissie Financiën daarover gaan debatteren. Hoe kan je nu debatteren over iets waarvan nog steeds geen definitieve, duidelijke cijfers zijn? Dat laatste wordt waarschijnlijk zelfs pas februari, wanneer de nieuwe regering weer bij Europa te biechten moet, omdat ze ook daar nog maar eens op het verdachtenbankje zit (gelukkig ditmaal samen met Frankrijk en Italië waardoor de ‘pakkans’ kleiner wordt).
Het begint allemaal zo’n beetje te lijken op luchtgitaar spelen, zeker nu Kris Peeters met een rapport van de Nationale Bank zwaait, waarin dan weer gunstigere vooruitzichten, waaronder 59.000 nieuwe jobs, worden voorspeld voor … 2019. Dat is nog ver weg, maar als deze regering het zo lang zou uithouden kan dat tegen de dan geplande verkiezingen van pas komen. Volgens de media is het Kris Peeters vooral te doen om de sociale partners weer samen aan de tafel te krijgen. Dat kan een goed idee zijn. Vraag is maar of het wat zal uithalen. Het is in dit land altijd zowat traditie geweest dat vakbonden en werkgevers inderdaad sociaal overleg pleegden. Zoals het ook traditie was dat ze er meestal niet uitkwamen en dat de regering tenslotte de knoop moest doorhakken, wat betekende met geld over de brug komen. Dat laatste zal er deze keer niet bij zijn omdat de huidige regering geen geld op overschot heeft. De kans dat het nu iets zal worden is dan ook vrijwel nihil.
Een klassiek voorbeeld van zo’n vroeger sociaal overleg is dat van de bedrijfswagens. Toen er op een gegeven ogenblik geen ruimte voor loonopslag meer bleek te zijn (de loonkloof, weet je wel), had men ontdekt dat extra loon ook kon worden uitbetaald door het aanbieden van een bedrijfswagen. Dat was zowel voor de werkgevers als de werknemers interessanter, want men betaalde daarop geen belasting. Het resultaat is wel dat het de staat, dus de belastingbetaler, momenteel vier miljard euro per jaar kost, want in dit land rijden momenteel zo ongeveer één miljoen bedrijfswagens (bussen, bestelwagens en vrachtwagens inbegrepen)!* Alleen al in de banksector (KBC, Belfius en BNP Paribas Fortis) zijn er zo’n 10.000 en dat zullen er vanaf 01.01.2015 nóg meer worden daar dan ook ING ermee instapt. Dat noemt men in bankjargon ‘de cafetariaplannen’, omdat werknemers kunnen kiezen uit een ‘menu’ in de vorm van een reeks extra legale voordelen waaronder steeds een bedrijfswagen, om het brutoloon niet te verhogen (waarbij men meer belastingen zou moeten betalen). Een zoveelste uitzondering, achterpoortje of hoe men het ook zou willen noemen, waaraan onze wetgeving zo rijk is. Een reden temeer om er komaf mee te maken en te vervangen door één taks zonder al die tierelantijntjes, zoals ik ook al schreef in mijn blog van eergisteren (‘Geen taks-, maar vlaktaksshift’).
* En zich dan maar afvragen waar die files in de ochtend- en avondspits blijven vandaan komen!
Volgens een recente publicatie van de Oeso, geven de Belgische overheden jaarlijks 30,7% van het bbp uit aan sociaal beleid. Daarmee staat dit land op de derde plaats in de hele wereld, na Frankrijk en Finland. Zo te zien, mogen we zeker niet klagen zoals vakbonden en linkse partijen dezer dagen doen. Een goede sociale zekerheid steunt op de bijdragen van werkende mensen, jong en oud. Het komt er dan ook op aan zoveel mogelijk mensen aan het werk te hebben en te houden en daar knijpt hier het schoentje. In België zijn er liefst 4,5 miljoen uitkeringsgerechtigden. Dat is, om nog maar eens te vergelijken, een half miljoen meer dan in Nederland, land dat echter 6 miljoen inwoners méér telt en waar de mensen het dus automatisch ook met minder steun moeten doen, zoals bijna overal. Hier beseft men echt niet hoe goed men het heeft.
In het licht van bovenstaande is het dat ook gewoon potsierlijk als men de uitleg van onze vakbondsleiders hoort. Het ergst van al is nog die Leemans van het ACV, die niet vraagt maar eíst, anders wil hij met zijn syndicaat zelfs niet aan de onderhandelingstafel komen. Nota bene: datzelfde syndicaat dat 800.000 Arco-coöperanten en sympathisanten wat wijs had gemaakt omtrent de belegging van hun spaarcenten. Centen waarvan ze nog minder zeker zullen zijn als verenigd links erin zou slagen de centrumrechtse regering te doen vallen, gewoon omdat dan de kans groot is dat er dan geen federale regering meer zal zijn. Dat alles terwijl CD&V, de politieke familie zeg maar, nu mee in die regering zit.
En het kan nog erger. Thierry Bodson, de voorzitter van het Waalse ABVV, zegt dat zijn vakbond pas zal ophouden met staken als de indexsprong en de verhoging van de pensioenleeftijd uit het regeerprogramma zullen geschrapt zijn. Op te merken trouwens dat de voorzitter van diens politieke familie, Di Rupo, in De Standaard van maandag nog verklaarde klaar te zijn om weer mee te kunnen regeren! Zijn ‘bien sûr’ klinkt daarbij al even onwezenlijk als zijn deelname aan de betoging in Brussel, waarin betoogd werd tegen besparingen die voor 70% al waren opgestart tijdens Di Rupo’s eigen bewind. Waarmee de man zichzelf buiten spel zet, voor zover hij straks nog serieus zal genomen worden.
Die trouwens niet aflatende welles-nietes polemiek in de media over elk besluit dat centrumrechts nog maar denkt te nemen, herinnert me aan een tekst van Don Quichot uit het wereldberoemde werk van Cervantes: ‘ Laat de honden blaffen, Sancho’, zegt Don Quichot op een gegeven ogenblik tot zijn knecht, ‘het is een teken dat we vooruitgaan’…
De eerste provinciale stakersdag hebben we overleefd. Zoals wel eens meer gebeurt als er een gebeurtenis uit de klauwen loopt en men vreest voor een escalatie, maakt men het tegenovergestelde mee. Zeker in Antwerpen, waar de meeste protagonisten van de betoging in Brussel vandaan kwamen, was men op alles voorbereid, wat later niet nodig bleek. Pluspunt voor de vakbonden die zich geen tweede p.r. catastrofe konden veroorloven, maar ook voor de politie die zich gedeisd hield en zeker niet provoceerde. Het had anders kunnen uitdraaien.
Nu dus nog drie stakingen te gaan, de laatste op 15 december. En dan? Zullen de problemen dan zijn opgelost? Zal de loonkloof – de voornaamste oorzaak van fabrieksluitingen in dit land – dan gedicht zijn? Zal de regering Michel dan van gedacht en van programma veranderd zijn? Zal CD&V dan ophouden linkse oppositie binnen de regering te spelen? Ik geloof er niet veel van. Hoogstens komt er een plan dat er toch een soort vermogenswinstbelasting zal komen, maar dat zal het dan ook zijn. Ondertussen zullen de vakbonden veel van hun kruit verschoten hebben en zullen hun leden snakken naar de eindejaarsfeesten en de daaropvolgende solden, waarop ze hun zuurverdiende centen nog altijd kwijt kunnen.
Van belastingen gesproken. Feitelijk wordt het hoog tijd dat men ook in dit land naar e.o.a. vorm van vlaktaks gaat, iets waar Deckerken in zijn hoogdagen al van droomde. Eén centraal tarief voor alle inkomsten: lonen, meerwaarden, dividenden, spaarrenten, huurgelden, erfenissen, bedrijfswinsten, consumptie, vervuiling en ga zo maar door. Daarbij dan alle achterpoortjes sluiten en uitzonderingen, aftrekposten en allerlei kortingen zoveel mogelijk beperken. En dat alles tegen een menselijk tarief van 25 tot 30%, om maar iets te zeggen. Een vlakshift i.pl.v. een taksshift. Dan hoeft deze regering of een volgende zich ook niet meer druk te maken over opmerkingen van het Rekenhof dat nu, terecht, zegt er niet meer aan uit te kunnen. Misschien was dat ook de bedoeling van centrumrechts, met in het achterhoofd: ‘If you can’t convince them, confuse them’.
Vandaag dus de eerste grote provinciale stakersdag, waarbij het uitkijken wordt of politie, stad en/of stakers de Brusselse betoging van 6 november zullen verteerd hebben. Marc Loridan, de voorman van de socialistische vakbond voor havenarbeiders, heeft alvast opgeroepen tot kalmte en heeft zelfs de piketploeg, die voorzien was voor het centrum van Antwerpen, afgeschaft.
Wat de vakbonden met deze hete herfst willen bereiken, is mij een raadsel. Het zal vooral een dure herfst worden. Dat heeft Agoria, het vroegere Fabrimetal, al uitgerekend. Totale kostprijs: 2 miljard euro, waarvan zo’n 400 miljoen gederfde inkomsten voor de staat. En dat in een tijd dat de centen geteld moeten worden, want men heeft er veel tekort.
Hét probleem waarin dit land zich bevindt, is dat de statige groei, die er was tot halfweg de jaren zeventig, daarna steeds minder is geworden en tenslotte zo goed als stilgevallen is, terwijl de staatsuitgaven sindsdien maar zijn blijven stijgen. Dat heeft ervoor gezorgd dat België nu tegen een staatsschuld aankijkt van meer dan 100% van het bbp, iets wat vroeger had kunnen worden opgelost door een devaluatie, maar nu niet meer. Europa, weet je wel. Nu moet het wel een indexsprong worden, een btw verhoging of een andere pijnlijke besparing, want nieuwe belastingen kan niet meer. De tering zal dus naar de nering moeten gezet worden en het zal niet helpen dat iedereen elkaar de zwarte piet blijft toespelen. Als de regering Michel het niet doet, zal het een volgende regering doen. Vraag is alleen maar, of er na Michel überhaupt nog een volgende federale regering mogelijk is. Ik kan me niet inbeelden dat liberalen en de N-VA na een eventuele mislukking van centrumrechts nog verder zullen willen meespelen, waarbij de rest van het speelveld geen meerderheid meer zal hebben.
‘Elk voordeel heb se nadeel’, wist Kruijff al. Ofwel blijft centrumrechts aan bod, ofwel wordt dit land helemaal onbestuurbaar en krijgen we een centrumrechtse regering van lopende zaken, terwijl er ondertussen zal moeten gepraat worden van gewest tot gewest en komt het confederalisme weer op tafel. Dan zal er niet alleen weer communautair gediscussieerd worden, maar zullen ook de hete hangijzers van de staatsschuld (wie betaalt wat en wanneer?) en de transfers (uitdoven en tot wanneer?) op tafel komen. Want in heel die hierboven vermelde discussie mogen we niet vergeten dat Vlaanderen nu elk jaar nog steeds 12 miljard euro van zijn welvaart afgeeft aan Wallonië dat er feitelijk niets anders mee doet dan het uit te delen. Met 40% van zijn bevolking die bij de staat ‘werkt’ of van de staat leeft (een Europees record), blijft er niet veel over om via nieuwe investeringen te trachten er weer bovenop te komen.
