TIENEN DRAAIT ROND Tienen - Tintelende stad -
Suikerstad -mijn stad -
18-08-2010
Voortplanting haaien
Haaien leven al miljoenen jaren omdat vrouwen geen mannen nodig hebben
Haaien overleven al miljoenen jaren dankzij de maagdelijke voortplanting van de dieren. Sommige soorten hebben dus eigenlijk geen mannetjes nodig om zich voort te planten.
Wetenschappers van het Field Museum in Chicago onderzochten de zogenaamde parthenogenese door eieren van een vrouwelijke witgestippelde bamboehaai in een broedkas te bewaren. Aanvankelijk dachten ze dat eieren niet bevrucht waren, aangezien het vrouwtje in kwestie in gevangenschap leefde en nooit contact had met een mannetjeshaai.
Tot hun verbazing kwamen twee eieren toch uit. Uit een genetische analyse bleek dat het om een maagdelijke voortplanting ging, schreven ze in het tijdschrift New Scientist.
Girl power
Het is niet de eerste keer dat een vrouwtjeshaai in gevangenschap zich voortplantte zonder de hulp van een mannetje. In 2001 kreeg een vrouwelijke hamerhaai in een Amerikaanse dierentuin al eens in haar eentje een jong. Het jong stierf na drie dagen en wetenschappers hielden er rekening mee dat het om een geïsoleerd incident ging.
Nu blijkt dat haaien zich waarschijnlijk al miljoenen jaren op deze manier voortplanten. Het zou dankzij deze strategie zijn dat de dieren al zo lang op onze planeet konden overleven. Haaien leven soms in groepen die uitsluitend uit vrouwtjes of mannetjes bestaan.
Schokkende foto's: duizenden haaien afgeslacht voor vinnen
Japanse vissers blijven haaien afslachten. Een fotograaf kon plaatjes schieten in een visfabriek waar duizenden haaien ontdaan werden van hun vinnen voor soep.
In Japan is haaienvinnensoep nog steeds een delicatesse en ondanks de wereldwijd dalende populatie haaien blijven de Japanners de nuttige roofdieren genadeloos en massaal afslachten.
De Britse fotograaf Alex Hofford was op stap in Kesen en was geschokt toen hij de visfabriek binnenstapte. "Het was er de hel. Zoveel bloed en dat alleen maar voor de vinnen."
Volgens de Britse tabloid The Sun worden er jaarlijks 73 miljoen haaien afgemaakt voor vinnensoep. Ook Japanse kinderen eten massaal haaienvinnen, verwerkt in snoepjes.
Illegale visserij bedreigt nu ook haaien in Rode Zee
In de Rode Zee werden vorige maand zes Jeminitische vissersboten aangehouden, met als opvallende lading kilometers lange vislijnen en meer dan twintig ton dode haaien. Een zoveelste bewijs dat de haaienvissers steeds meer de Rode Zee als werkterrein kiezen.
"De aanhouding van die schepen is een nieuw bewijs dat er commerciële haaienvisserij plaatsheeft in de Rode Zee", zegt Amr Ali van de Hurghada Environmental Protection and Conservation Association (HEPCA). "Het is alarmerend dat boten helemaal van Jemen komen om in onze wateren te vissen. Die boten hebben geen gewoon vissersmaterieel aan boord, ze zijn enkel geïnteresseerd in haaien."
Uitsterven De haaienjacht is wereldwijd big business. Elk jaar worden wereldwijd tot 73 miljoen haaien gedood om een wereldwijde markt te voeden die de soort met uitsterven bedreigt. Vissers hechten nauwelijks waarde aan het vlees van de dieren, maar de haaien zijn erg gegeerd om soep van te maken, een delicatesse in Azië die makkelijk 70 euro per kop oplevert in Hong Kong.
Stijgende vraag Dat is al eeuwen zo, maar de economische ontwikkeling van Azië heeft de vraag enorm doen stijgen. Het aantal consumenten is gestegen van enkele miljoenen in de jaren tachtig tot meer dan driehonderd miljoen vandaag. "In de voorbije 25-30 jaar heeft die stijgende rijkdom geleid tot een stijgende vraag waardoor een derde van de haaiensoorten wereldwijd bedreigd wordt", zegt Matt Rand van Global Shark Conservation voor de Pew Environment Group.
Rode Zee In de Middellandse Zee heeft de haaienvangst de haaienpopulatie al gedecimeerd. De helft van de gekende haaiensoorten is er nu bedreigd. Uit een onderzoek in 2008 blijkt dat de populaties van de vijf grootste haaiensoorten met 97 procent verminderd zijn in de voorbije tweehonderd jaar. Soorten zoals de hamerhaai zijn vrijwel volledig verdwenen. Daardoor gaan de vissers op zoek naar nieuwe visgronden, zoals de Rode Zee. "Onze lokale vissers waren nooit geïnteresseerd in haaien omdat niemand van het vlees houdt", zegt Ali van HEPCA. "Maar ongeveer tien jaar geleden kwamen de Chinezen hier aan. Ze leerden onze vissers dat er goed geld te verdienen was met de vinnen."
Illegaal In 2005 vaardigde Egypte een verbod uit op de haaienvangst, maar in de voorbije maanden werden steeds meer illegale vissers in de territoriale wateren onderschept. "Onze strenge wetten hebben ervoor gezorgd dat de haaien zich hier in veiligheid kunnen voortplanten, maar het heeft ons ook een doelwit gemaakt voor elke haaienvisser in de regio", zegt Ali.
Bontmantels Internationale instellingen proberen de vangst aan banden te leggen, maar de controle is erg moeilijk. Natuurverenigingen denken dan ook dat vooral de vraag aangepakt moet worden. Ze geven het voorbeeld van bontmantels, die vroeger in de mode waren maar nu vooral als teken van slechte smaak gezien worden. Eenzelfde aanpak zou ook de vraag naar haaienvinsoep kunnen verminderen. "We proberen de consumenten uit te leggen waar de soep vandaan komt en dat de haaien in moeilijkheden verkeren", zegt Wilson. "Vooral de jongere generaties hebben daar oren naar. Maar het is een oefening die nog veel inspanningen zal kosten."
Vrouwen die hun hele leven lang op hoge hakken rondhuppelen hebben een verhoogde kans op het krijgen van artrose en andere knieproblemen. Dat beweert biomechanicus Danielle Barkema van de Iowa State University.
Hoge hakken veranderen de lichaamshouding van vrouwen. De enkels klappen meer naar binnen en de gehele houding wordt onstabieler. Hierdoor wordt er een verhoogde druk op de knieën gezet en treedt er sneller slijtage aan de knieschijven op.
"Lopen op hoge hakken vergroot het risico op ernstige knieproblemen zoals artrose. Soms is de slijtage aan de gewrichten zo groot dat er niets anders opzit dan een knieoperatie", aldus Barkema.
Op DeMorgen.be blogt reisjournaliste Debbie Pappyn over de kunst van het reizen. Reisnieuwtjes die je nergens anders leest, tips en tricks voor tijdens het reizen en persoonlijke bedenkingen over het steeds onderweg zijn. Happy travels!
Stel je voor, bijna 13.000 ton staal dat zich behendig tussen de ijsschotsen en ijsbergen navigeert. Je zou denken dat je van de manoeuvres van de kapitein niet veel voelt maar toch helt het schip nu en dan iets naar links of rechts. Wanneer de boot ijs raakt, hoor je een dof geluid maar ook niet veel meer dan dat. De MS Fram is een Ice Class B1, wat betekent dat ze dankzij haar versterkte boeg op bepaalde plekken kan komen waar andere gewone cruisers niet naartoe kunnen. Zoals gisteren, tijdens het varen door de fjord van de Eqip Sermia gletsjer. Het water in de fjord is bezaaid met kleine en grote ijsbrokken die door de Fram gracieus aan de kant worden geschoven. Op het strand, vlakbij de gletsjer die tot 65 meter hoog reikt, kan je niet wandelen omdat er tsunamigevaar is. De gletsjer kalft nu en dan enorme ijsschotsen af die voor kleine vloedgolven zorgen.
De beruchte Arctische muggen waarvoor we gewaarschuwd waren, komen in zwermen rond iedereen zijn hoofd hangen. Wie geen muggennetjes heeft, slaat zichzelf constant in het gezicht. Het ziet er sowieso lachwekkend uit. "Ga in de wind staan," zegt de Canadese gids. "Of rook een sigaretje." Aan boord van de Fram lossen ze het op door een enorme BBQ te organiseren voor de passagiers. Vishamburgers met koolsalade, zoutige aardappeltjes en flessen Polar Wine die gek genoeg uit Argentinië komen. BBQ'en, warm ingeduffeld, met zicht op de tweede grootste ijsmassa in de wereld, het is eens iets anders.
Nergens ter wereld zijn er meer nieuwe gevallen van borstkanker dan in ons land. Volgens recente cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) telde België in 2008 meer dan 109 diagnoses op 100.000 vrouwen.
Bovendien ligt ook het sterftecijfer voor deze ziekte in ons land hoger dan in eender welk ander land, de ontwikkelingslanden inbegrepen.
Jaar na jaar neemt het aantal diagnoses van borstkanker toe. "Het aantal gevallen van borstkanker neemt in Vlaanderen per jaar twee à vier procent toe", zegt oncoloog Simon Van Belle van het UZ Gent.
Volgens zijn collega Erik Van Limbergen van UZ Leuven speelt naast de vergrijzing ook "onze erg bourgondische levensstijl" mee.
Veel is ook het gevolg van de massale screening sinds 2001. Daardoor komen er meer en meer gevallen aan het licht.
Een Duitse hogesnelheidstrein is dinsdag ten zuidwesten van Frankfurt op een vuilniswagen gebotst. Twee rijtuigen ontspoorden en negen passagiers raakten gewond, een van hen is er ernstig aan toe.
De vuilnisauto was op een helling bij Lambrecht weggegleden en gekanteld. Het voertuig kwam tot stilstand op de sporen. De chauffeur kon zich nog op tijd in veiligheid brengen, aldus de politie.
De machinist van een aanstormende ICE-trein zag het obstakel en kon nog afremmen, maar een botsing was onvermijdelijk. De trein was met 320 passagiers onderweg van Frankfurt naar Parijs. Het treinverkeer wordt tijdelijk omgeleid via Straatsburg.
De witte sector moet de komende vier jaar in Vlaanderen 120.000 werknemers aantrekken. Dat schrijft De Standaard op basis van rapporten van Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) en de werkgeverskoepel Verso.
De krant schrijft dat de komende jaren 60.000 mensen gezocht worden voor de uitbreiding van de sector. Daarnaast moet er ook nog eens vervanging worden gezocht voor de 60.000 mensen die op pensioen gaan.
Vergrijzing In de gezondheidszorg, de bejaarden- en gehandicaptenzorg, de kinderopvang en het het sociaal-cultureel werk gaat de vergrijzing de komende jaren hard toeslaan.
De sector gold lange tijd als een jonge sector, maar het grootste pak werknemers zit intussen in de leeftijdsgroepen 45-49 en 50-54 jaar. Verso schat dat tussen 2010 en 2014 zo'n 67.500 witte arbeidskrachten met pensioen gaan of vervroegd uittreden.
Imagocampagnes 120.000 nieuwe krachten vinden in vier jaar zal geen sinecure worden. De krant merkt op dat er nu al tekorten zijn. Minister Vandeurzen werkt intussen aan een actieplan om meer jongeren aan te trekken via imagocampagnes en onderwijsmaatregelen en via specifieke acties naar ondervertegenwoordigde bevolkingsgroepen zoals allochtonen.
Turkse stewardessen moeten afvallen om te mogen vliegen
Enkele stewardessen en stewards van de Turkse vliegmaatschappij Turkish Airlines moeten afvallen, anders mogen ze niet meer vliegen en moeten ze genoegen met een job aan de grond.
Zes maanden Dertien vrouwen en vijftien mannen die voor Turkish airlines werken krijgen van hun werkgever zes maanden de tijd om kilo's kwijt te spelen. Tijdens die periode worden ze niet betaald, dat meldt het ad.nl. "Alle luchtvaartmaatschappijen houden rekening met gewicht en lengte bij hun personeel", aldus Turkish Airlines. "Dit is niet alleen belangrijk voor het voorkomen van onze maatschappij, een slank figuur is noodzakelijk om je goed in een vliegtuig te kunnen bewegen."
De Turkse vliegmaatschappij volgt met deze beslissing het voorbeeld van Air Arabia. De stewardessen van deze low-costmaatschappij uit de Verenigde Arabische Emiraten kregen drie maanden om af te vallen
De borstkankercijfers in België zijn de hoogste in de hele wereld. Maar wat veroorzaakt nu borstkanker? Deels de Westerse levensstijl: te veel eten, te veel drinken en te weinig bewegen. Soms is er een genetische link: wie de genen BRCA-1 of BRCA-2 heeft, loopt haar hele leven lang een verhoogd risico. Tot slot zijn er ook omgevingsfactoren en hormonenniveau's. In dit artikel onderzoeken we de vaakst genoemde oorzaken.
1) Leeftijd Leeftijd is zonder enige twijfel de belangrijkste oorzaak van borstkanker. Hoe ouder, hoe groter de kans wordt. En omdat mensen gemiddeld langer leven, stijgen ook de borstkankercijfers. Risicofactor? ja
2) Huishoudproducten Luchtverfrissers zouden de kans op borstkanker met 20 tot 30 procent doen verhogen, zo bleek uit recent Amerikaans onderzoek. Het probleem was dat het onderzoek gebaseerd was op herinneringen, en die bevatten nogal wat fouten. Het is waar dat bepaalde ingrediënten zich gedragen zoals het vrouwelijk hormoon oestrogeen, en dat dit de kans op kanker kan verhogen. Dit effect werd tot nog toe enkel vastgesteld in labo-experimenten met cellen. Risicofactor? Waarschijnlijk niet
3) Alcoholconsumptie Een glas per dag zou het risico op borstkanker met 10 procent verhogen, wie er twee per dag drinkt heeft anderhalf zoveel keer kans dan wie er minder dan twee per week drinkt. Zelfs al is het effect al bij al redelijk klein, het bewijs hiervoor is erg sterk. Wil je de kans op borstkanker verminderen, drink dan minder alcohol.
Risicofactor: ja 4) Hormonentherapie Hormonentherapie zou het effect op borstkanker verhogen omdat de hormonen de borstkanker stimuleert te groeien. Gecombineerde therapieën (oestrogeen en progesteron) verhogen het risico meer dan enkel oestrogeentherapieën, en hoe langer het gevolgd wordt, hoe groter het risico. Experten noemen het risico reëel, maar vijf jaar na het stoppen van de behandeling zou het risico weer op het oude peil zitten. Hormonentherapie wordt vaak gebruikt in de behandeling van menopauze. Risicofactor: ja, maar tijdelijk.
5) Gewichtstoename Vet is een bron van het hormoon oestrogenen, dus hoe meer vet je hebt, hoe meer oestrogenen je produceert. Hoe meer een vrouw bijkomt gedurende haar leven, hoe groter het risico op borstkanker na de menopauze. 12 kilo bijkomen tussen je 20ste en je 50ste zou het risico verdubbelen. Om borstkanker te vermijden, kan je maar beter je vetgehalte doen dalen. Vet is geen inactieve massa, integendeel: het pompt hormonen en andere chemische stoffen door je lijf die de kans op kanker kunnen beïnvloeden. Risicofactor? Ja.
6) Deodorants De aluminiumzouten in deodorants, de ingrediënten die zweet tegenhouden, zouden borstkanker veroorzaken omdat ze via het zweet giftige stoffen zouden vrijlaten. Die toxines stapelen zich op in de buurt van de borst, waardoor de borstcellen kankers worden. In een kleine studie werd dit verband bevestigt, in een grote niet. De meeste experts gaan er van uit dat er geen zware feiten aan deze claim verbonden zijn. Risicofactor: waarschijnlijk niet.
7) De pil De combinatiepil heeft een klein, maar bewezen, effect op het ontwikkelen van borstkanker. -Bij de progesteronpil bestaat die link niet. Toch moet het effect van de pil genuanceerd worden: deze wordt vaak genomen in een levensfase die weinig risico geeft op borstkanker. Tegen de levensfase aanbreekt die het risico op borstkanker vergroot, neemt men de pil meestal niet meer. Bovendien zou tien jaar na het stoppen het verhoogde effect weer verdwenen zijn.
Risicofactor: ja maar tijdelijk
8) Stress Twee of meer enorme stressmomenten beleven, verhoogt de kans op kanker met 62 procent. Ook dagelijkse stress verhoogt het risico, wat zou leiden tot en gecumuleerd effect. De wetenschap is het er echter niet over eens: verschillende studies vonden geen verband, en bij sommige verlaagde stress zelfs het risico op borstkanker. Het is een populair idee dat stress borstkanker beïnvloed, maar de meeste studies hebben geen link gevonden. Wat wel duidelijk is, is dat stress vaak leidt tot ongezonde levensstijlen, zoals roken en drinken. Zij hebben wél een effect op borstkanker.
Risicofactor: waarschijnlijk niet
9) Beugelbeha's De beugels in een beha zouden borstkanker kunnen veroorzaken omdat ze op de lymfevaten drukken en zo het lymfesysteem verhinderen. Het lymfesysteem is onderdeel van het immuunsysteem, en voert vocht uit het lichaam terug naar de bloedsomloop. Critici halen echter aan dat vrouwen die geen beugelbeha's dragen vaak slank zijn, en dat dat de reden is voor hun kleinere kans op borstkanker. Bovendien is er geen wetenschappelijk of klinisch bewijs voor deze stelling.
Risicofactor: zeer onwaarschijnlijk
10) Roken Sommige studies vonden een verband tussen roken en borstkanker, maar die resultaten zijn op zijn minst controversieel. De theorie is dat sigarettenrook, zowel actief als passief, chemicaliën bevat en bij knaagdieren veroorzaakte dit borstkanker. Maar hoewel het bewezen is dat sigarettenchemicaliën borstweefsel kunnen bereiken, is het niet zeker dat dit ook borstkanker veroorzaakt. Zeker is wel dat sigarettenrook veel andere vormen van kanker veroorzaakt.
Risicofactor: suggestief, maar niet zeker.
11) Geen borstvoeding geven Wie borstvoeding geeft, zou een iets kleinere kans hebben op borstkanker, vooral als het twee jaar wordt volgehouden. Een verklaring zou zijn dat borstvoeding het aantal menstruele cyclussen verkleint, en dus ook de blootstelling aan oestrogenen en progesteron.
Risicofactor: klein, maar bestaand
12) Nachtwerk 's nachts werken zou borstkanker doen ontwikkelen door de verandering in het melatonineniveau, een hormoon dat geproduceerd wordt door de blootstelling aan licht. Hoe meer melatonine, hoe minder oestrogeen. Hoe minder je slaapt, hoe minder melatonine er aangemaakt wordt en hoe meer oestrogeen zal geproduceerd worden. Klinkt logisch, maar de meeste studies die dit bewijzen, controleerden niet voor andere risicofactoren, zoals gewicht, alcoholconsumptie of aantal kinderen. Meer onderzoek én meer bewijs is nodig.
Risicofactor: waarschijnlijk niet
13) Borsttrauma Verwondingen in aan de borsten zou borstkanker veroorzaken, zo vond één studie. Critici noemen echter de vele onderzoeken aan de borst verantwoordelijk voor het snelle opsporen van borstkanker. Hoewel nog dokters geloven dat fysieke verwondingen kanker kunnen veroorzaken, het bewijs daarvoor is onbestaande. Kankers ontwikkelen zich vanuit foute of beschadigde genen, en het duurt een hele tijd voor ze zijn ontstaan. Verwondingen wijzen dus waarschijnlijk eerder op kankers die er al zijn, dan dat ze ze veroorzaken. Risicofactor: onwaarschijnlijk
