Sportieve zondaars: buen camino! xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Sinds 1 januari 2010 staan de zware bronzen deuren van de Sint-Jakobskathedraal van Compostela wijd open voor zondaars die een snelle reiniging van hun ziel willen. Het beroemde Spaanse bedevaartsoord viert zijn Heilig Jaar, en dan vallen volle aflaten te verdienen, waarmee alle zonden in een klap worden uitgewist. Een inspirerende trip dient zich aan.
Heel veel inspanningen vraagt die boetedoening niet. Het volstaat de laatste 100km van de bedevaartstocht te voet (xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />200 km met de fiets of 300 km per ezel) af te leggen, en de zondaar mag zich met een compleet blanco zieltje aan de hemelpoort aanmelden. Een buitenkansje voor gelovigen, want na 2010 is het wachten tot 2021 voor de Roomse Kerk nog eens zo gul vergiffenis schenkt. Santiago de Compostela viert zijn jubeljaren alleen wanneer het patroonsfeest van de heilige apostel Sint-Jakob, 25 juli, op een zondag valt.
Maar aflaten zijn al lang niet meer de enige redenen waarom een groeiende stroom pelgrims de weg vindt naar het eeuwenoude bedevaartsoord in de noordwestelijke uithoek van Spanje, in het ruwe, granieten en door regen gegeselde finis terrae van Galicië. Je ziet ze nog, de diepgelovige Poolse of Braziliaanse pelgrims die om puur religieuze redenen de voettocht naar het graf van Sint-Jakob aanvatten. Maar ze zijn de minderheid.
 |
Xacobeo 2010
Paradoxaal genoeg bracht de geesteloze millenniumwissel de oude pelgrimstromen weer in beweging. Zelden was de spirituele uitstraling van Compostela zo sterk als aan het geesteloze einde van de twintigste eeuw. Overwerkte managers, midlifers op bezinning, kleine criminelen met alternatieve straffen, kilometervretende sportievelingen of cultuurfreaks, ze hebben allemaal de weg naar Compostela gevonden. Begin 21ste eeuw moet de aantrekkingskracht van het heiligdom dus iets anders dan de aflaat zijn. Wat precies, dat kunnen zelfs de individuele pelgrims niet precies benoemen. Het is wellicht een mengeling van spirituele honger, sportieve uitdaging, sociaal gebeuren, culturele interesse, materiële onthechting en de mystieke ervaring van door het spoor van de geschiedenis te wandelen.
Die hernieuwde belangstelling dateert van begin jaren tachtig van de vorige eeuw. Men schat dat jaarlijks zo'n 150 à 200.000 echte pelgrims de tocht naar Compostela ondernemen. Sommige nemen de bus tot honderd kilometer voor de eindbestemming, anderen vertrekken te voet vanaf hun voordeur in Groningen, Kapellen of Keulen. In verschillende landen, ook in Vlaanderen, zagen Compostelagenootschappen het licht. En in Spanje kijken de toeristische diensten op geen evenement meer of minder om tijdens de Xacobeo 2010, zoals het jubeljaar heet, binnenlandse en buitenlandse toeristen de weg te wijzen naar het ruwe natuurschoon en de historische monumenten langs de pelgrimsroutes. Galicië hoopt voor dit jubeljaar op meer dan acht miljoen toeristen.
 |
Vele wegen
Er leiden vele wegen naar Santiago de Compostela, en ze illustreren allemaal het belang van de stad in het vroeg-christelijke Europa. Goethe schreef al dat Europa uit de pelgrimsroute ontstond. Toen monniken rond 820 na Christus in Compostela de vermeende resten ontdekten van Sint-Jakob, de apostel die Iberië had gekerstend, oogde de toestand in het Avondland somber. Het Romeinse rijk lag al enkele honderden jaren in puin, krijgsheren vochten om de macht, christelijke sekten vochten om de waarheid en Arabische krijgers hadden met hun nieuwe religie Zuid-Europa veroverd.
Sint-Jakob bracht redding. Volgens de legende hadden twee van zijn leerlingen het onthoofde lichaam van de apostel per boot uit Palestina naar Galicië gebracht en daar begraven. Hoewel er over de authenticiteit van de beenderen behoorlijk wat twijfels bestaan, had in 820 iedereen er baat bij om de legende voor waar te nemen. Karel de Grote had net een minimum aan orde en politieke eenheid hersteld en in het noorden van Spanje begon de koning van Asturië gestaag de Moren naar hun land van herkomst terug te drijven. De ontdekking van het graf bracht die reconquista in een stroomversnelling. Karel de Grote stuurde alle goede christenen op pelgrimstocht naar Compostela en de paus kende de pelgrims vrijgevig aflaten toe. Santiago Matamoros, of Sint-Jacob de Morendoder, werd de patroonheilige van de vroege christelijke kruisvaarders op het Iberisch schiereiland.
 |
Eerste snelweg
Na Rome en Jeruzalem was Santiago de derde heilige stad van het christendom, en dat bracht een grote stroom pelgrims op gang, uit alle hoeken van Europa. Zo ontstonden naargelang van de herkomst van de pelgrims verscheidene trajecten, waarvan de Franse route verreweg de belangrijkste was. Vooral de as Cluny-Compostela werd zowat de eerste culturele en economische snelweg van het prille Europa. Nergens circuleerden ideeën, goederen, kunst en wijn zo vlot als tussen het bolwerk van de benedictijnse kerkvernieuwers in Bourgondië en het strijdbare Spaanse heiligdom in Noord-Spanje. Als een scapulier reeg de route steden, dorpen, bruggen, hospitalen, kloosters, kathedralen en monumenten aaneen.
 |
Maar naarmate de Spanjaarden hun machtscentrum verlegden naar het zuiden en rond Parijs de gotiek het Franse koningshuis loofde, deemsterde het politieke belang van de pelgrimsroute weg. Toen in de zestiende eeuw Luther en Calvijn ook nog de handel in aflaten en relieken onderuit haalden, leek de glorie van Compostela helemaal voorbij. Uit schrik voor Engelse piraten werden in 1589 de relieken verborgen en, ocharme, Sint-Jakobs botten raakten zelfs zoek. Drie eeuwen duurde het voor de beenderen, in 1867, weer opdoken. Dat jaar vierden slechts een schrale veertig pelgrims het feest van de apostel. Dit jaar verwacht men voor de Xacobeo 2010 meer dan acht miljoen bezoekers in Compostela.
Misschien is dat een goede reden om uw bezoek nog een jaartje uit te stellen. Wie toch al in de sporen van de pelgrims wil warmlopen, kan dat evengoed in eigen land doen, want het Vlaamse Compostelagenootschap heeft voor het Jubeljaar de bewegwijzering van de drie historische routes door Vlaanderen afgewerkt. Buen camino!
www.xacobeo.es
www.compostelagenootschap.be
|
