Grootste verhuis van boeken ooit in België

Universiteit Gent bouwt nieuwe bibliotheek voor 3 miljoen exemplaren

GENT - De universiteit van Gent bereidt zich voor op de grootste bibliotheekverhuizing uit de Belgische geschiedenis. Liefst drie miljoen boeken - goed voor 48 kilometer als je ze netjes naast elkaar zet - verlaten de Boekentoren en krijgen in 2013 een nieuwe thuis onder de grond. Drie jaar voorbereiding en een budget van 40 miljoen euro: het zal maar net genoeg zijn voor een verhuis die vijf maanden in beslag neemt. Sanne Standaert

'De Boekentoren moét gerenoveerd worden en onze collectie kan tijdens de verbouwingen onmogelijk in de toren blijven. Het risico op schade is te groot', vertelt Sylvia Van Peteghem, hoofdbibliothecaresse van de Boekentoren. Daarom wordt er, pal naast de toren, een nieuw ondergronds depot gebouwd onder de binnentuin van de universiteitsfaculteit Letteren en Wijsbegeerte. 'Maar studenten en andere bezoekers hoeven nergens voor te vrezen: ook tijdens de restauratie blijft de collectie beschikbaar. Enkel de leeszaal zal tijdelijk onbeschikbaar zijn.'

Bibliotheekwetenschapper Jan Van Vaerenbergh is formeel: 'De verhuis van de universitaire bibliotheek in Gent is met voorsprong de grootste in België'. En hij kan het weten. In 2004 werkte Van Vaerenbergh mee aan de verhuizing van de openbare bibliotheek van Antwerpen. Hij was er toen directeur en leidde een onderneming waarbij het personeel eigenhandig 7 kilometer boekenrekken of 400.000 boeken versjouwde.

Gent bereidt zijn verhuis - 7 keer groter dan die in Antwerpen - tot in de puntjes voor. 'Maar wij maken wél gebruik van een verhuisfirma, dit project is te omvangrijk. Ons archief wordt ook helemaal schoongemaakt en al wat niet meer bruikbaar is moet eruit', zegt Van Peteghem. De collectie gaat naar een ondergronds depot dat speciaal wordt gebouwd voor de restauratie en 40 kilometer boeken kan herbergen. Geen gewone bunker, maar een gesoficticeerde ruimte met drie verdiepingen en aangepaste klimaatzones. Die moeten verhinderen dat de boeken en tijdschriften lijden onder stof of lucht. Uiterst noodzakelijk, want eenderde van de Gentse collectie is van onschatbare historische waarde en vaak erg fragiel.

Ook de Boekentoren zelf is, net als de collectie die er eind 2013 kan terugkeren, historisch erg belangrijk. Sinds 1992 staat hij op de lijst van beschermde monumenten. Met zijn 64 meter is hij ook de hoogste spits aan de Gentse skyline. Het gebouw uit 1933 laten verkommeren was dus geen optie. De op stapel staande renovatie wordt geleid door het architectenbureau Robbrecht en Daem en er zal zo veel mogelijk rekening gehouden worden met de oorspronkelijke plannen van de vermaarde architect Henry Van De Velde.

'De restauratie werd echt heel dringend. Veel antieke stukken liepen reeds onherstelbare waterschade op door een lek in mei 2007', zegt Van Peteghem. Aanpassingen aan het gebouw doorheen de jaren bleken bovendien niet altijd optimaal. Zo werd er dubbele beglazing geplaatst, zonder dat de oorspronkelijk perfect uitgemeten gulden snede werd gerespecteerd. Ook de 'huid' van het gebouw, de betonlaag, zal opnieuw worden aangebracht. De werken aan de Boekentoren moeten uiteindelijk in 2016 grotendeels afgerond zijn.

De Gentse verhuis mag dan indrukwekkend zijn, een wereldrecord is het niet. In 1997 opende in Londen de 'New British Library', als nieuwe bestemming voor de Britse nationale bibliotheek. Sindsdien liggen 18 miljoen boeken in een ondergronds netwerk van gangen over een totale lengte van 320 kilometer. De bouw van die nieuwe bib sleepte 30 jaar aan en kostte maar liefst 600 miljoen euro. Zo megalomaan dat de Britten het zelf omdoopten tot 'de grote Britse ramp'.