|
Het expressionisme . 1900 - 1930
----------------------------------------
Zoals de benaming het zegt ,drukt de kunstenaar zich
in deze kunstvorm uit onder druk ( ex-pressie = naar buiten brengen
onder pressie ) , d.w.z.op een krachtige manier , dus niet noodzakelijk
op de gebruikelijke evenwichtige wijze. Harmonie kan dus vervormd
worden tot wanordelijk verstoorde harmonie met vloekende kleuren
,eventueel hallucinante voorstellingen , met een dosis benadrukkingen
van situaties die aan de gewone schilderkunst vreemd zijn , zoals
in het schilderij de schreeuw van de Noor Edvard Munch.
In Duitsland laat Nolde zich opmerken , en in Oostenrijk Oskar Kokoschka.
Bij
ons deed de Oostendenaar James Ensor , zijn duit in het zakje ,net
zoals te Gent ( St. Maartens Lathem), Constant Permeke .
101 de
schreeuw
102 Ensor : de
maskers
103 Ensor Pierrot
104 Pierette door Beckmann
1925
105 Beckmann Papegaai
Grillig realisme kan voorgesteld worden , met een
aangrijpende uitdrukkingsvorm. Parallele stromingen die samen met het
expressionisme opkwamen , waren het kubisme , het fauvisme en het
futurisme , die allen hun bakermat in Frankrijk en Italië hadden. Het
expressionisme daarentegen vindt zijn oorsprong in Noord- en
Centraal-Europa: de Scandinavische landen , Duitsland en Oostenrijk
.Vandaar komt ook het erotisch expressionisme met Klimt , Schiele en
Beckmann.
De kring van de schilders , die men de expressionisten
heeft genoemd was voornamelijk samengesteld uit de groep van de "
Brücke " en enkele schilders uit de kring van
de " Blauwe Reiter " .Daar ontstaat in
München een duitse reaktie op franse opvattingen,waarbij een optische
beleving van bv. Een landschap , verandert in een lyrische. De
romantische naam der blauwe Reiter is ontleend aan de titel van een
almanak voor eigentijdse kunst ,waarmee Kardinski en Klee in 1911
begonnen waren . Het expressionisme is het tegendeel van het afgeronde.
Het is stekelig , venijnig , gebeten , onconventioneel ,wild ,
asymmetrisch, boosaardig . Themas zijn : rebellie ,geweld ,
meedogenloze zelfanalyse ,waanzin , primitieve wildheid , verschrikking
, schaamteloosheid , uitbarstingen , grimassen , erotiek .De bedoeling
was , verstikkende regels te doorbreken en het vermoeide en het
vermoeiende dagelijks gebeuren , nieuw leven in te blazen , door de
levende werkelijkheid te verrijken met fantasie .
Als voorlopers van het expressionisme ,kan men Goya
vermelden , ook Dürer en Jeroen Bosch en er is verwantschap met hetgeen
we Felicien Rops hebben zien presteren . ( museum Rops te Namen ) .
106
Rops
107
108
109 110
Het expressionisme is vooral een noodkreet van jonge
mensen in de ellende van hun bestaan , verscheurd door verlangens ,
angst en door de te enge moraal die hun door een maatschappij van
bovenuit voorgehouden en opgedrongen wordt . Het is de kreet van de
eenzamen , in sommige gevallen bijna krankzinnigen , in de periode 1905
(Rouault) tot 1930, waartoe ook Chagall en Modigliani in Parijs mogen
gerekend worden .
De " Jugendstil " ,benaming afgeleid van het
Münchense weekblad "Jugend " , had invloed op impressionistische werken
van Kokoschka en Kardinski.
111 Munch : straat in
Noorwegen
112 naakt met hemd door Modigliani 1919
113 boerenvrouw met kind : Alfaro Siqueros
1924
114 Macke Meer
|
